De twee gezichten van Kalimantan

Weekenden in Nederland zijn vaak druk bezet met allerlei activiteiten: sport, het maken van opdrachten etc. Aangezien het voor sporten veel te warm is en voor de weinige opdrachten die we krijgen tijd genoeg hebben, is er in het weekend tijd over.
Vorige week zondag zijn we naar Bukit Bangkirai gegaan op een kilometer of 80 van Samarinda, de reis duurde echter 3-4 uur. Er zijn geen snelwegen hier en op de provinciale wegen mag je 60 of 70 km/h. Bukit Bangkirai is een klein gebied met primair laaglandregenwoud. De grootste attractie zijn de hangbruggen tussen de bangkirai bomen op ongeveer 40 meter hoogte. Waar de de verplichte afgesloten verzekering bij aankomst precies voor diende weten we nog steeds niet, want er waren geen vangnetten of iets dergelijks onder deze bruggen. Vanuit de kruin van de bomen had je een prachtig uitzicht over het omliggende bos. Toen we een tijdje stonden te kijken zagen we opeens een grote zwarte aap door de verder weg gelegen bomen slingeren. En niet veel later een nog grotere roodbruine aap, een orang oetan!. We wisten niet dat deze hier in het wild voorkwamen, navraag leverde echter op dat vanuit het nabijgelegen BOS project waar orang oetans worden opgevangen deze weer worden uitgezet op geheime plekken op het eiland. We hebben het dier alleen van boom tot boom zien springen en zijn zeker nog van plan om ergens in de omgeving een project rondom deze mensapen te bezoeken. Afgelopen weekend hadden we wat langer de tijd: we hebben twee zaterdagen in het ziekenhuis gewerkt dus vrijdag hadden we vrij. We hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om de Mahakan rivier (Samarinda ligt aan deze rivier) stroomopwaarts te volgen. Met een gids vertrokken we vrijdag ochtend eerst met de auto richting Kota Bagun de toegangspoort tot zeer uitgebreide moerasbossen, meren en wetlands rondom de mahakan rivier. Hemelsbreed ligt dit gebied een kilometer of 80 van Samarinda maar met de auto ben je 4 uur kwijt om er te komen en met de boot een hele dag. Vanuit Kota Bagun ging het verder per boot door deze prachtige omgeving. Aangezien het regentijd is, zijn de oeverbossen tot kilometers landinwaarts overstroomd. Kreekjes waar je in Augustus niet kunt varen waren nu rivieren van een meter of 20 breed. Dit verklaard meteen het feit dat grote delen van het gebied nog begroeid zijn met primair regenwoud danwel uitgestrekte moerassen. De twee grootste economische activiteiten: palmolieplantages en steenkoolmijnen kunnen natuurlijk niet plaatsvinden in een gebied dat maanden per jaar onder water staat. We overnachtten de eerste nacht in het geboorte dorp van onze gids: dit dorp is net als alle dorpen in het gebied geheel op palen gebouwd en alle huizen en ook de "wegen" zijn gebouwd van hout, per auto zijn ze dus niet bereikbaar. De dag erna vertrokken we optijd om via een van de meren, die in deze periode veel groter zijn dan buiten de regentijd, een kreek op te varen, daar was ons wildlife beloofd en we werden zeker niet teleurgesteld. Het eerste beest wat we zagen was een grote zwart gele slang die lag te slapen in een boom en niet veel later een troep makaken die van boom tot boom sprongen maar af en toe ook een duik in het water maakten. Gedurende de toch zagen we verder prachtige vogels. Witte reigers met een mooie zwarte streep op de kop hebben we ontzettend veel gezien, maar ook mariboes die ons vanuit een boomtop in de gaten hielden, daarnaast enkele kingfishers: blauw rode vogels die over het water scheerden op zoek naar vis. Tevens hebben we tot tweemaal toe een grote bruine arend gezien, ik moet nog even research doen welke soort het precies is geweest. Aan het eind van deze kreek lag een klein Dayak dorp met een longhouse in originele stijl. Toen we vervolgens een rondje liepen door het dorp viel ons een groot plakkaat op, we vroegen onze gids wat er op stond en hij zei dat de nabijgelegen steenkoolmijn het dorp het vlonderpad waar wij op liepen in 2004 "cadeau" had gedaan, dit met een waarde van 65 miljoen Rupiah, een bedrag van ongeveer 40.000 euro, een schijntje dus. Ook in andere dorpen viel mij later op dat er van dit soort borden stonden, altijd met giften of cadeau's van enkele tienduizenden euro's. Op de terugweg zagen we tenslotte nog neusapen zonnen op een boom na een regenbui, deze waren echter een stuk schuwer dan de makaken en renden vlug weg. Gisteren tenslotte hebben we weer een kreek bevaren, het eerste stuk was prachtig met mooie hoge bomen en hier en daar wat apen en een leguaan van 1 meter die voor de boot uitzwom. Echter hoe verder we kwamen hoe meer visserpontons, houtkap en landbouw we zagen. Het bos wordt in dit gebied niet zozeer door de grote industrie bedreigd maar eerder door de lokale bevolking. Het laatste stuk van onze trip ging vervolgens over de Mahakan rivier stroomafwaarts. Hier zagen we onder andere gigantische boten met hout en ook de duwbakken met steenkool, tevens zagen we een steenkool laadpunt. We meerden tenslotte af bij een palmolie terminal en toen we vanuit de auto na 15 minuten hoger gebied hadden bereikt volgde een toch van kilometers door palmolie plantages en ook wel nieuwe? aanplant met bomen, waarschijnlijk voor de houtproductie. Vandaag was weer een dagje in het ziekenhuis, helaas was de arts die ons zou moeten begeleiden niet meer werkzaam hier en dus waren we optijd klaar. Het blijft belangrijk om ruim op tijd aan te kondigen dat je er bent en dat je iets wilt doen want anders is er niks geregeld. Vorige week ging het gelukkig allemaal goed en we hebben 4 dagen bloed kunnen prikken en mee kunnen kijken in het laboratorium. Hier hebben we testen gezien voor bijvoorbeeld malaria (zelf ook preparaten gemaakt), hiv, TB, dengue en lepra. Een zeer interessante en leerzame week, het bestuderen van preparaten door een microscoop blijf ik lastig vinden. Morgen en overmorgen staan dagen bij de radiologie op het programma, hier zullen we met name foto's van mensen met verdenking TB bekijken. Wat de rest van de week ons brengt is nog niet helemaal duidelijk. Groetjes weer aan iedereen in Nederland.